مصادیق عدالت در نامه حضرت علی (ع ) به کارگزاران

1.        برخورد با متخلف

وقتی به ایشان خبر دادند که شریح بن الحارث ، قاضی امام خانه ای به 80 دینار خرید، حضرت او را احضار کرد ، و با او برخورد کرد . در نامه به اشعف ابن قیس فرماندار آذربایجان در سال 36 هجری چنین نوشت : « همانا پست فرمانداری برای تو وسیله آب و نان نبوده ، بلکه امانتی در گردن تو است ، باید از فرمانده و امام خود اطاعت کنی ، تو حق نداری نسبت به رعیت استبداد ورزی و بدون دستور به کار مهمی اقدام نمایی ، در دست تو اموالی از ثروتهای خدای بزرگ و عزیز است ، تو خزانه دار آنی تا به من بسپاری . »

2.       عدالت در رفتار با مردم

حضرت در نامه 18 و 19 هشدار از بد رفتاری با مردم و روش درست برخورد با مردم را مطرح کردند . فرمود: با مردم به نیکی رفتار کن و گره وحشت را از دلهای آنان بگشای . همچنین حضرت خطاب به فرماندار فارس در نامه 19 می فرمایند : « از خشونت و قساوت و تحقیر کردن مردم و سنگدلی تو شکایت کردند ... پس در رفتار با آنان ، نرمی و درشتی را به هم آمیز ، رفتاری توام با شدت و نرمش داشته باش ، اعتدال و میانه روی را در نزدیک کردن یا دور کردن ، رعایت کن .»

3.       برخورد قاطع با خیانت کار

حضرت در نامه 41 به یکی از کارگزاران خائن چنین می نویسد: « پس از خدا بترس و اموال آنان را بازگردان و اگر چنین نکنی  و خدا مرا فرصت دهد تا بر تو دست یابم ، تو را کیفر خواهم کرد .»

4.       سخت گیری در مصرف بیت المال

امام درنامه ای برای فرماندار اردشیر خره «فیروزاباد» از شهرهای فارس ایران چنین می نویسد : « اگر این گزارش درست باشد ، در نزد من خوار شده و منزلت تو سبک گردیده است ... آگاه باش ، حق مسلمانانی که نزد من یا پیش تو هستند در تقسیم بیت المال مساوی است ، همه باید به نزد من آیند و سهم خود را از من گیرند . »

5.       ضرورت ساده زیستی کارگزاران

حضرت در نامه 45 به فرماندار بصره ، عثمان بن حنیف انصاری که دعوت مهمانی سرمایه داری را پذیرفت نوشت : « ای پسر حنیف انصاری ، به من گزارش دادند که مردی از سرمایه داران بصره تو را به مهمانی خویش فراخواند و تو به سرعت به سوی آن شتافتی خوردنی های رنگارنگ برای تو آوردند و کاسه های پر از غذا  پی درپی جلوی تو نهادند ، گمان نمی کردم مهمانی مردمی را بپذیری که نیازمندانشان با ستم محروم شده و ثروتمندانشان بر سر سفره دعوت شده اند ، اندیشه کن در کجایی؟ و بر سر کدام سفره می خوری ؟

پس آن غذایی که حلال و حرام بودنش را نمی دانی دور بیفکن و آنچه را به پاکیزگی و حلال بودنش یقین داری مصرف کن . پس از خدا بترس ای پسر حنیف و به قرصهای نان خودت قناعت کن . تا تو را از آتش دوزخ رهایی بخشد .

6.       رعایت انصاف مردم

در روابط خود با مردم منصف و عادل باشید و در برآوردن نیازهایشان شکیبا باشید همانا شما خزانه داران مردم و نمایندگان ملت و سفیران پیشوایان هستید .